نمونههای جمعآوریشده از ماه طی ماموریت ماه چانگ ای-۵ چین، نظریههای پژوهشگران درباره پدیده آتشفشانخیزی قمری را تغییر داده است.
به گزارش ایسنا و به نقل از اسپیس، تحلیل و تحلیل نمونه های ماه بازگردانده شده توسط ماموریت ماه چانگ ای-5 (Chang’e 5)، پاسخ احتمالی را برای پدیده آتشفشانخیزی در تاریخ ماه ارائه کرده است.
چین ۲۳ نوامبر سال ۲۰۲۰ کاوشگر چانگای-۵ خود را به سمت کره ماه پرتاب کرد. این کاوشگر با هدف جمع آوری و باز کردن نمونه هایی از خاک و سنگهای ماه به زمین، توسط چین به فضا پرتاب شد. این کاوشگر از ۱۱۲ ساعت سفر، در تاریخ ۲۸ نوامبر به مدار ماه وارد شد و سپس در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۰ به زمین بازگشت. چانگ ای-۵ در مجموع ۱۷۳۱ نمونه گرم که سنگ و خاک را از سطح ماه جمع آوری کرده بود.
چین با این مأموریت موفقیتآمیز به سومین کشور تبدیل شد که نمونههای قمری را چند دهه بعد از ایالات متحده آمریکا و شوروی سابق به زمین آوردهاند. آخرین ماموریت بازگرداندن نمونه ماه مربوط به ماموریت “لونا۲۴” (Luna ۲۴) اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۷۶ بود.
نمونههای قمری بازگرداندهشده توسط مأموریتهای آپولو و لونا همگی بیش از ۳ میلیون سال قدمت دارند، اما نمونههای بازگرداندهشده توسط چانگ ای-۵چین در سال ۲۰۲۰، تصویب شد که سنگهای این منطقه نسبتاً جوان هستند و تنها ۲ سال سن دارند.
قبلاً حدس می زد که نسبتاً زیاد آب یا وجود عناصر رادیواکتیو و تولید گرما در داخل ماه ممکن است باعث ایجاد پدیده آتشفشانخیزی در مراحل پایانی عمر ماه در برخی مناطق شود، اما داده های جدید ماموریت چانگ ای-5 که در مجله “Nature” است. منتشر شده، این فرضیه ها را رد کرده است.
آتشفشانخیزی (ولکانیسم) به پدیده فوران سنگهای مذاب (ماگما) بر روی سطح زمین، سیارهها یا ماه گفته میشود که طی آن گدازه، سنگهای آذرآواری و گازهای آتشفشانی از راه شکافی که مجرای آتشفشان نامیده میشود، به بیرون پرتاب میشود. فرآیند آتشفشانخیزی شامل همه پدیدههای تولید ماگما در پوسته یا گوشته زمین و بالاآمدن آن در پوسته و ساخت سنگ آتشفشانی و آثار و پیامدهای ناشی از آن میشود.
در این مطالعه، پژوهشگران سرپرستی “چن یی” (Chen Yi) از موسسه زمینشناسی و ژئوفیزیک آکادمی علوم چین (IGGCAS) دریافت کردند که نقاط ذوب پایین بخشهایی از گوشت ماه میتوانند به دلیل وجود اجزای ذوبپذیر و زود گدازی که به پدیده آتشفشان ماهخیزی میرسند. تعیین شده است.
چن در بیانیهای گفت: ذوب اخیر گوشته ماه میتواند با افزایش دما یا کاهش نقطه ذوب حاصل شود. برای درک بهتر این مشکل، باید دما و فشاری را که در آن آتشفشانخیزی ایجاد شده است، تخمین بزنیم.
مجموعه پژوهشگران شبیهسازیهای تبلوربخشی (تبلور کسری) و ذوب گوشت ماه را برای مقایسه ۲۷ نمونه جمعآوری شده از سنگهای بازشده در ماموریت چانگهای -۵ با سنگهای بازالتی در مأموریت آپولو انجام دادند. آنها ماگمای جوان جمعآوریشده توسط چانگهای -۵ دارای موادی هستند که دارای کلسیم و دی اکسید تیتانیوم بالاتر از ماگماهای قدیمی آپولو هستند. اینها غنی از کلسیم-تیتانیوم هستند که در مرحله آخر ماگمای قمری تجمع یافته اند و نسبت به رسوبات اولیه آسانتر ذوب می شوند.
پژوهشها میتوانند شواهدی را برای توضیح آتشفشانخیزی جوان در ماه ارائه کند و به بررسی این موضوع درباره تغییرات حرارتی و ماگمایی ماه کمک کند.
تحقیقات این پژوهش در مجله Science Advances منتشر شده است.
انتهای پیام