قدرت چین در فضا بیشتر است یا آمریکا؟

به گزارش ایسنا و به نقل از اسپیس، رسانه‌ها خبر از ظهور یک «رقابت فضایی» جدید بین ایالات متحده و چین می‌دهند و به پیشرفت‌های سریع چین در فضا می‌پردازند به عنوان مدرکی از چشم‌انداز در حال حاضر این کشور که در آن چین به‌طور مستقیم با ایالات متحده آمریکا برای برتری در رقابت‌های منطقه‌ای. می کند، اشاره کرده اند.

استولا بن‌ایتزک (Svetla Ben-Itzhak) می‌گوید: به عنوان استادی که فضا و روابط بین الملل را مطالعه می‌کند، تحقیق درباره اندازه‌گیری قدرت و قابلیت‌های مختلف در فضا است. وقتی که به‌صورت‌های مختلف نگاه می‌کنم، داده‌ها تصویری بسیار پیچیده‌تر از یک رقابت فضایی بین ایالات متحده و چین می‌دهند. دست کم در حال حاضر (واقعیت بیشتر شبیه چیزی است که من آن را یک «سلطه‌گری پیچیده» می‌نامم) یک دولت، ایالات متحده آمریکا هنوز دارای قابلیت‌های کلیدی فضای مسلط است و این پیشرو بودن بیشتر توسط ‌شبکه‌ای قوی از شرکای تقویت می‌شود.

یک رهبر باعث ایجاد یک رقابت خسته کننده می شود

نام رقابت وضعیت فعلی بیانگر آن است که ایالات متحده و چین دارای خصوصیات مساوی در فضا هستند. اما در حوزه کلیدی، ایالات متحده آمریکا نه تنها از چین، بلکه از سایر فضای مجازی در مجموع جلوتر است.

هم آمریکا و هم چین برنامه‌هایی برای ایجاد پایگاه‌های ماه در آینده نزدیک دارند. موشک‌های اسپیس‌ایکس هر سال صدها ماهواره را از هفت پایگاه فضایی فعال ایالات متحده به مدار می‌برد و در حالی است که موشک‌های لانگ مارچ چین نیز با خود محموله و انسان‌ها را به ایستگاه فضایی تازه تاسیس این کشور منتقل می‌کنند، اما پیش از مقایسه قابلیت‌ها دو کشور بررسی را با بودجه‌ای این دو شروع کنیم.

در سال 2021، بودجه ایالات متحده معمولاً 59.8 میلیارد دلار بود. چین در دهه‌های گذشته سرمایه‌گذاری زیادی بر روی فناوری‌های فضایی و موشکی انجام داده و بودجه‌های خود را در پنج سال گذشته دو برابر کرده است. اما با بودجه ۱۶.۱۸ میلیارد دلاری در سال ۲۰۲۱، هنوز بودجه آن کمتر از یک سوم بودجه ایالات متحده است.

ایالات متحده همچنین در تعداد ماهواره های فعال پیشتاز است. در حال حاضر، در مجموع 5465 عملیات ماهواره ای در مدار زمین وجود دارد. ایالات متحده آمریکا ۳۴۳ یا ۶۳ درصد از آنها را اداره می‌کند و در مقابل، چین تنها ۵۴۱ ماهواره دارد.

به طور مشابه، ایالات متحده پایگاه های فضای فعال تر نسبت به چین دارد. آمریکا با هفت پایگاه عملیاتی در داخل و خارج از کشور و دستکم ۱۳ فرودگاه فضایی در حال توسعه گزینه‌های بیشتر برای پرتاب محموله‌ها به مدارهای مختلف دارد.

در مقابل، چین تنها چهار پایگاه عملیاتی فضایی دارد که در کنار دو پایگاه در حال توسعه آن همگی در قلمرو چین قرار دارد.

برابری با تفاوت‌های ظریف

در حالی که ایالات متحده ممکن است در بیشتر زمینه های فضای برتر، نسبت به چین داشته باشد در برخی موارد، تفاوت های بین دو کشور کمتر است.

برای مثال، در سال ۲۰۲۱، چین ۵۵ پرتاب مداری انجام داد که این چهار پرتاب بیشتر از ۵۱ پرتاب ایالات متحده در همان سال است. تعداد کل پرتاب‌ها شاید مشابه به نظر برسد اما موشک‌ها محموله‌های بسیار متفاوتی را به مدار حمل می‌کنند.

اکثریت قریب به اتفاق یعنی ۸۴ درصد از پرتاب‌های چین دارای محموله‌های دولتی یا نظامی هستند که برای اطلاعات الکترونیکی و تصویربرداری نوری در نظر گرفته شده بودند. در همین حال، در ایالات متحده، ۶۱ درصد از پرتاب‌ها برای استفاده غیرنظامی، دانشگاهی یا تجاری و ارزیابی برای رصد زمین یا مخابرات بود.

ایستگاه‌های فضایی بخش دیگری هستند که در آن‌ها تفاوت‌های مهمی نهفته است. در دهه ۱۹۹۰، ایالات متحده آمریکا با ۱۴ کشور دیگر از جمله روسیه، برای راه‌اندازی ایستگاه فضایی بین‌المللی همکاری کرده است. ایستگاه فضای بین‌المللی بسیار بزرگ بوده و ۱۶ ماژول باعث پیشرفت فنی و علمی شده است. اما این ایستگاه فضایی در حال حاضر ۲۴ ساله است و ۳۰۰۰ شرکت در آن برنامه‌ریزی می‌کند.

ایستگاه فضای چینی تیانگونگ، یک فرزند جدید در این عرصه است. ساخت و ساز آن در سال ۲۰۲۲ تکمیل شد و نسبت به ایستگاه‌های بین‌المللی بسیار کوچک‌تر است و سه ماژول دارد. چین تمام‌های مختلف را به طور مستقل ساخته و راه‌اندازی کرده است و می‌تواند از سایر کشورهای عضو به این مکان دعوت شود، اما همچنان تنها اپراتور باقی مانده است.

چین بدون در حال گسترش قابلیت‌های فضایی است و پنتاگون در گزارشی که در اوت ۲۰۲۲ منتشر شد، پیش‌بینی کرد که چین در سال ۲۰۴۵ از نظر فضای مجازی از ایالات متحده پیشی خواهد گرفت. با این حال، بعید است که ایالات متحده در این مورد ادامه دهد. این کشور در حال افزایش بودجه برای فعالیت های فضایی است.

اتحاد بر قدرت میافزایند

یک نقطه تفاوت بزرگ میان ایالات متحده آمریکا و چین ماهیت و تعداد همکاری های بین المللی آنها است.

در دهه‌های اخیر، ناسا شرکای بین‌المللی و تجاری را در همه چیز، از توسعه فناوری‌های فضایی خاص گرفته تا پرواز انسان‌ها به فضا، دخیل کرده است. دولت ایالات متحده همچنین ۱۶۹ قرارداد تقسیم‌های فضایی با ۳۳ شرکت و سازمان بین دولتی، ۱۲۹ قرارداد با شرکای تجاری و هفت مورد با مؤسسات دانشگاهی امضا کرده است.

چین نیز متحدانی دارد که در فضا به او کمک کند از جمله روسیه و اعضای سازمان همکاری فضایی آسیا-اقیانوسیه که شامل ایران، پاکستان، تایلند و ترکیه می‌شود. با این حال، تعداد واحدهای چینی کمتر است و فضایی نیز کمتر توسعه یافته است.

تلاش برای بازگشت به سطح ماه به خوبی این تفاوت در حمایت و همکاری مشترکان را نشان می‌کند. هم ایالات متحده و هم چین برنامه‌هایی برای فرستادن انسان به سطح ماه و ایجاد پایگاه‌هایی در ماه در آینده نزدیک دارند.

این سهام به عنوان شواهدی برای وجود یک رقابت در میان دو کشور ذکر می‌شوند اما از نظر مشارکت و دامنه بسیار متفاوت هستند.

در سال ۲۰۱۹، روسیه و چین تا سال ۲۰۲۸ به طور مشترک به ماه بروند رسیدند. روسیه با فرودگرهای لونا(Luna) و مدارگردهای خدمه اوریول(Oryol) خود را به همکاری با چین می‌پردازد در حالی که چین در حال بهبود فضاپیمای رباتیک چانگ‌ای(Chang’e) است.

بیشتر بخوانید:

مقایسه موشک لانگ اسفند ۹ چین با “استارشیپ” ایلان ماسک

ایستگاه تحقیقاتی بین‌المللی ماه آنها که در آینده به روی همه طرف‌های ذینفع و شرکای بین‌المللی باز خواهد شد، اما تا امروز، هیچ کشور دیگری با چین و روسیه در این زمینه همکاری نمی‌کند.

در مقابل، از سال ۲۰۲۰ ۲۴ کشور به توافقنامه آرتمیس به رهبری ایالات متحده ملحق شد. این توافقنامه بین‌المللی اصول مشترک برای فعالیت‌های فضای آینده را تشریح می‌کند و هدف آن را به طور خاص از طریق برنامه آرتمیس، بازگرداندن انسان به ماه تا سال ۲۰۲۵ و ایجاد یک پایگاه دائمی روی ماه و یک ایستگاه فضایی در مدار آن است.

علاوه بر این، برای مشارکت بین‌المللی، در برنامه‌های آرتمیس تعداد خیره‌کننده‌های شرکت‌های خصوصی حضور دارند که برای توسعه فناوری‌های گسترده از فناوری‌های فرود ماه گرفته تا روش‌های ساخت و ساز در ماه و موارد دیگر با این برنامه همکاری می‌کنند.

چین تنها بازیکن این رقابت نیست

در حالی که چین ممکن است به عنوان رقیب اصلی ایالات متحده به نظر برسد، سایر کشورهای دارای قابلیت‌ها و فضای‌طلبی‌های فضایی هستند که خود با چین رقابت می‌کنند.

هند میلیاردها دلار برای منطقه هزینه می‌کند و قصد دارد در آینده‌ای نزدیک به ماه بازگردد و احتمالاً این کار را در همکاری با ژاپن انجام می‌دهد. کره جنوبی، ژاپن، امارات متحده عربی، ترکیه، آلمان و اتحادیه اروپا نیز در حال حاضر برنامه ریزی ماموریت های مستقل برای سفر به ماه هستند. قابلیت‌های فضای چشمگیری ژاپن توسعه یافته است که از جمله‌های آنها می‌توان به یک سیارک با فضاپیما و بازگرداندن نمونه‌های آن به زمین اشاره کرد. این کشور به نوعی رقیب چین بوده و حتی نمی تواند از آن پیشی بگیرد.

در گذشته، رقابت فضایی بر سر این بود که چه کسی می‌تواند پیش از همه ستاره‌ها باشد و به خانه بازگردد. هدف به سوی بقا و حتی شکوفایی در محیط خشن فضای تغییر کرده است. عجيب نيست كه آمريكا خود را به سلطه گري با ديگران در ماه و فراتر از آن شريك شده است. چین نیز همین کار را می‌کند، اما در کوچک‌تر است.

این مقاله در مجله The Conversation منتشر شده است.

انتهای پیام