کاهش ۵۰ درصدی مواد مخرب “لایه ازون”

از جمله این ترکیبات شیمیایی مخرب ساخته دست بشر، کلروفلوئوروکربن‌ها (CFCs) هستند که در دهه ۶۰ میلادی در دستگاه‌های تهویه مطبوع، قوطی‌های اسپری آئروسل، فوم پلی‌اتیلن و محصولات پاک کننده صنعتی استفاده می‌شد. این ترکیب پس از استفاده به استراتوسفر می‌رسد و در این محدوده اشعه ماوراء بنفش ترکیبات را تجزیه می‌کند و اتم‌های کلر را آزاد می‌کند که ترکیب آن با بُرُم برای لایه ازون خطرناک است. این اتم‌ها مولکول‌های ازون را از بین می‌برند؛ فقط یک اتم کلر می‌تواند بیش از ۱۰۰ هزار مولکول ازون را از بین ببرد.

روز ۱۶ سپتامبر که امسال با ۲۵ شهریورماه مصادف شده، از سوی مجمع عمومی سازمان ملل متحد به عنوان روز جهانی حفاظت از لایه ازون نام‌گذاری شده‌است. این نام‌گذاری در ۱۹ دسامبر سال ۲۰۰۰ میلادی انجام شد و در حقیقت بزرگداشتی برای پیمان مونترال (معاهده بین‌المللی که در سال ۱۹۸۷ انجام شد و کشور‌ها متعهد شدند تا برای حفاظت از لایه ازون اقدام کنند) است.

در تحقیقات جدید، NOAA مشخص شد که غلظت جهانی مواد شیمیایی مضری که به لایه ازون آسیب می‌رسانند، در استراتوسفر میانی عرض جغرافیایی کمی بیش از ۵۰ درصد کاهش یافته است، و تقریباً به سطوحی که در سال ۱۹۸۰ مشاهده می‌شد، رسیده است.

همچنین در قطب جنوب که بیشترین مقدار آسیب به لایه ازون را دارد نیز این مواد هرچند با سرعت کمتر، اما کاهش یافته‌اند. تحقیقات NOAA نشان داد که غلظت لایه ازون از زمان اوج‌گیری در قطب جنوب در دهه ۹۰ میلادی، ۲۶ درصد کاهش یافته است و پیش‌بینی می‌شود که لایه ازون در قطب جنوب تا سال ۲۰۷۰ بازیابی شود.

در سال‌های بعدی هیدروکلرو فلوئوروکربن‌ها (HCFCs) به عنوان جایگزین موقتی برای CFC‌ها توسعه داده شدند، زیرا این مواد طول نسبت به CFC دوام کمتری در اتمسفر دارند و کلر آن‌ها واکنش زیادی به استراتوسفر نمی‌دهند. با این حال، طبق گفته NOAA، این مواد همچنان توانایی از بین بردن ازون استراتوسفر را دارند و به همین دلیل تولید این ماده در کشور‌های توسعه یافته در سال ۲۰۲۰ ممنوع شد.