پرتاب همزمان ۳ محموله با ماهواره‌بر سیمرغ، رکود ثبت مدار تا ۷۵۰ کیلومتری، پایش سطح زیرکشت گندم در ۶ استان قطب تولید گندم، پایش سطح زیرکشت برنج در استان‌های گیلان و مازندران و پایش طوفان‌های ریزگرد با استفاده از سامانه‌های مبتنی بر تصاویر ماهواره‌ای ۱۴ ساله. ایران از سال ۸۸ است.
به گزارش ایسنافضای فضایی در دوره آغازین عصر فضا مشتمل بر ساخت و پرتاب موشکهای فضایی، ماهواره‌ها و کاوشگرهای سیاره‌ای، تصویربرداری دیجیتالی، طراحی و توسعه سنسورها و حسگرهای فضایی، سفرهای بین سیاره‌ای، مواد جدید، سفر انسان به فضا بوده است. ولی پایگاه‌های فناوری فضایی در حوزه‌هایی مانند ناوبری فضایی، بهینه‌سازی سیستم‌ها، زیرسیستم‌های کوچکتر و سبک‌تر و کارآمدتر، موتورهای فضای جدیدتر، انرژی‌های نو در فضا، پسماندهای فضایی (زباله‌های مداری) و تحقیقات فضایی، توسعه و همپای توسعه زیر سامانه‌های فضایی، کاربردهای این فناوری‌ها. از فضا به سطح زمین رسیده است.
پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهند که فضای فناوری در راه آینده به فضای معدنی، موشکهای فضایی تک مرحله‌ای، استفاده از فناوری از فضا برای جلوگیری از تولید پسماندهای فضایی، کارخانه‌های مدارات برای تولید دارو یا آلیاژهای ویژه، هتل‌های فضایی، کلونی‌سازی یا ساخت فضایی آسان، منابع فضایی و … دهها ایده هیجان انگیز دیگر خواهد بود.
استفاده از فناوری‌های فضایی یک امر عادی و دیگر انجام کشاورزی دقیق، پایش آتش‌سوزی، سیلاب، منابع آبی و اکتشافات معدنی حضور فناوری‌های فضایی بدون آسیب است.
در حال حاضر کشور ما در کنار ۱۰ کشور دارای دانش فضای فناوری است و ایران از نظر علم فضای یازدهمین کشور جهان و اولین کشور منطقه است.
ایران پس از پرتاب ماهواره «امید» به عنوان اولین ماهواره ایرانی به مدار در روز ۱۴ بهمن ماه سال ۸۷، این روز را به نام «روز ملی فناوری فضایی» در تقویم کشور ثبت کرد.
فهرست فهرست های فناوری فضایی از سال ۸۸ تا ۹۳ به شرح زیر است:
سال ۸۸: پرتاب موفقیت‌آمیز «راکت کاوشگر ۳» حامل محموله‌های زیستی شامل «لاک‌پشت»، «کرم»، «موش» و «نمونه‌های سلولی» انجام شد. رونمایی از ماهواره‌های طلوع، نمونه‌ی مهندسی ماهواره‌ی مصباح دو، نمونه‌ی نمونه‌ی مهندسی ماهواره‌ی دانشجویی نوید علم و صنعت، نمونه‌ی نمونه‌ی ماهواره‌ای‌بر سیمرغ، موتور ماهواره‌بر و راه‌اندازی نخستین مرکز پردازش تصاویر ماهواره‌های ایران و آزمایشگاه سه‌بعدی تالار گفتمان ماهواره‌های دیگر از دیگر فضاهای فضای کشور در این سال بوده است. است.
سال ۸۹: نمونه‌های مهندسی چهار ماهواره «ظفر»، «رصد»، «فجر»، «دانشجویی امیرکبیر» و همچنین نمونه‌های مهندسی «موتور ماهواره‌بر سفیر B1» و «کپسول زیستی کاوشگر ۴» رونمایی شد.
سال ۹۰: «نوید» با موفقیت در ماهواره مدار قرار گرفت.
سال ۹۱: مدل مهندسی ماهواره «ناهید» و مدل توسعه‌ای ماهواره «زهره» رونمایی شد و اولین میمون پرتاب شد به «آفتاب» با کاوشگر «پیشگام» که زنده به زمین بازگشت، در معرض دید بازدیدکنندگان قرار گرفت.
سال 92: از دو ماهواره «تدبیر» (دانشگاه علم و صنعت) و «خلیج فارس» (ساخته شده در دانشگاه صنعتی مالک اشتر) رونمایی شد. در مهرماه این سال و در هفته جهانی، دومین میمون فضانورد ایرانی با نام «فرگام» با کاوشگر «پژوهش» و با گاز مایع به فضا پرتاب شد که این محموله زیستی سالم به زمین بازگشت.
سال ۹۳: ملی «فجر» با ماهواره‌بر «سفیر» با موفقیت به فضای پرتاب شد و در مدار زمین قرار گرفت و مراسم «روز ملی فناوری فضایی» دو هفته پس از پرتاب ماهواره فجر برگزار شد. در این روز نمایشگاهی از چندین سال گذشته ایران در عرصه فضای فضایی برپا شد و ماک آپمای سرنشیندار ایرانی به نمایش درآمد.
سال 94: پژوهشگاه فضای ایران فاز نخست مرکز آزمون و یکپارچه‌سازی سامانه‌های فضایی را با هدف پشتیبانی از توسعه محصولات فضایی راه‌اندازی کرد، طراحی محموله مخابراتی باند KU، طراحی و ساخت چرخ عکس‌العملی و سازه سندویچی لانه زنبوری مورد استفاده در ماهواره‌ها نیز در این سال انجام شد.
سال 95: ماهواره مخابراتی «ناهید ۱» رونمایی شد.
سال ۹۷: ماهواره «پیام» دانشگاه صنعتی امیرکبیر بامداد ۲۵ دی ماه این سال با ماهواره‌بر «سیمرغ» به فضا پرتاب شد، اما این پرتاب با موفقیت همراه نبود و ماهواره پیام در مدار قرار نگرفت. زیرا سرعت جدا شدن ماهواره از ماهواره‌بر مناسب نبود و به سرعت مطلوب نرسید و در لحظه آخر ماهواره در مدار قرار نگرفت. این جستجو برای اولین بار برای ارسال ماهواره از طریق ماهواره‌بر سه مرحله‌ای بوده است که شکست خورده است. طراحی این ماهواره از سال ۸۴ آغاز شد.
سال 98: ماهواره «ظفر-۱» روز یکشنبه ۲۰ بهمن ماه سال ۹۸ پرتاب شد، ولی روی مدار قرار گرفت و نهایتاً در اقیانوس هند سقوط کرد.
توسعه فناوری فضایی
بخش‌های ساخت فضایی کشور تنها به ماهواره‌ها نمی‌رسد، اما از این فناوری در پایش بهره می‌برند که از آن جمله می‌توان به این موارد اشاره کرد:
سامانه پایش ماهواره‌ای آتش‌سوزی
این سامانه به نام «آتش‌بان»، با استفاده از داده‌ها و تصاویر ماهواره‌ای، تهیه نقشه‌های شناسایی، شناسایی فعال، تحلیل رفتار آتش، مدیریت مواد آتش‌زا، هشدار سریع و اطفاء آتش را در عرصه‌های طبیعی امکان پذیر می‌کند.
سامانه پایش ماهواره‌ای تالاب‌ها
سامانه پایش ماهواره‌های تالاب‌ها و بدنه‌های آبی به نام «کرانه» با بهره‌گیری از تصاویر ماهواره‌ای و فناوری از دور، اطلاعات و تحلیل‌های آماری منابع آب کشور مانند رودخانه‌ها، دریاچه‌ها، تالاب‌ها، مرداب‌ها، باتلاق‌ها و ذخایر سدها را به عنوان ابزار مدیریت و برنامه‌ریزی می‌کنند. منابع آبی در مدیران و پژوهشگران قرار می دهد.
سامانه پایش گردوغبار و مصرف هوا
این سامانه که با نام «آفاق» از آن یاد می‌شود، با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و سنجش فناوری از دور، هواشناسی، کیفیت هوا، خاک خاک و به‌ویژه در سطح کشور را پایش و شناسایی می‌کند.
سطح زیر کشت ۳ محصولک
سطح زیرکشت گندم در ۶ استان قطب تولید گندم کشور شامل استان‌های خوزستان، فارس، گلستان، کردستان، کرمانشاه و همدان است که حدود ۵۰ درصد میزان تولید این محصول را شامل می‌شود، با استفاده از فناوری فضایی می‌شود.
در محصول برنج نیز در گام اول، سطح زیرکشت این محصول در استان‌های قطب (گیلان و مازندران) ارزیابی شده و در سال‌های آتی نیز سایر استان‌های تولیدکننده برنج نیز مشمول این طرح خواهند شد.
دسترسی عمومی به تلسکوپی های سازمان فضایی
سازمان فضایی تلسکوپ «سامانه کیهان» را برای رصد آنلاین آسمان و دریافت از اجرام سماوی از طریق این سامانه و با ارتباط با تلسکوپ رصدخانه «خیام» سازمان فضایی برای عموم علاقه‌مندان می‌توانند بپذیرند.
این رصدخانه از یک دهه پیش تا امروز فعالیت‌های علمی و مأموریت‌های تخصصی حوزه فضایی بود، اما اکنون علاوه بر فعالیت‌های علمی، امکان رصد آسمان را برای علاقه‌مندان فراهم کرده است. علاقه‌مندان به نجوم از رهگذر keyhan.isa.ir می‌توانند درخواست رصد آسمان را ثبت کنند و با هماهنگی اپراتور وارد فرآیند رصد و نحوه کنترل تجهیرات نجومی شوند.
تازه ترین فعالیت فضای ایران
ماهواره های نور ۱، ۲ و ۳
روز ۵ مهر ۱۴۰۲ از سوی نیروی هوافضای سپاه، ماهواره تصویربرداری «نور ۳» با ماهواره‌بر ایرانی «قاصد» با موفقیت در مدار ۴۵۰ کیلومتری زمین قرار گرفت.
اولین بار ماهواره‌بر سه مرحله‌ای «قاصد» نیروی هوافضای سپاه، اوایل اردیبهشت ۱۳۹۹ با محموله ماهواره نور۱ به مدار ۴۳۰ کیلومتری زمین پرتاب شد. این ماهواره در ثانیه 48 پس از پرتاب و در ارتفاع 43 کیلومتری با سرعت 756 متر بر زمین توسط مرحله سوم ماهواره‌بر قاصد-1 با موفقیت در مدار تزریق شد.
دومین پرتاب فضایی سپاه با هدف تثبیت و نمایش تکراری توان پرتاب ماهواره با ماهواره‌بر بومی «قاصد» در ۱۷ اسفند ۱۴۰۰ انجام شد و ماهواره نور۲ با موفقیت کامل در مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین قرار گرفت و اولین بار جمهوری اسلامی ایران را صاحب دو ماهواره کرد. در حال کار همزمان در مدار کرد. تزریق ماهواره نور۲ در پرتاب دوم به مداری با ارتفاع ۷۰ کیلومتری یعنی مدار ۵۰۰ کیلومتری نشان داد که در پرتاب اول قاصد۱ از تمام توان این حامل استفاده نشده و حد نهایی توان آن بالاتر از تخمین‌های مطرح شده بر اساس پرتاب اول بوده است.
سپاه با پرتاب2 به مدار 500 کیلومتری نورد ارتفاع مدار ماهواره‌های ایرانی است که با موفقیت در مدار تزریق شده و نسبت به عملکرد ماهواره‌بر سفیر1 به دو برابر ارتقاء می‌دهد.
ماهواره ثریا
در بامداد ۳۰ دی ۱۴۰۲ ماهواره‌بر «قائم ۱۰۰»، ماهواره بومی «ثریا» از سری ماهواره‌های تحقیقاتی SRI ساخت پژوهشگاه فضای ایران را با موفقیت در مدار ۷۵۰ کیلومتری زمین قرار داد تا رکورد ارتفاع از نظر ارتفاع پرتاب ماهواره در کشور به ثبت برسد.
این ماهواره‌بر سوخت جامد قابل حمل اجرامی به بزرگی زیر ۱۰۰ کیلومتر در مدار حدود ۵۰۰ کیلومتر است که در سومین پرتاب آزمایشی خود با ثبت رکورد در پرتاب‌های بومی، با موفقیت ماهواره «ثریا» با جرم حدود ۵۰ متر در مدار ۷۵۰ کیلومتری است. دایروی قرار داد. بر اساس داده های ماهواره، عملیات تزریق در مدار به خوبی و با دقت انجام شده است.
با پرتاب این پژوهشگاه تحقیقاتی بسیاری از زیرسیستم‌های توسعه یافته شده توسط پایگاه فضایی ایران نیز در شرایط تست مدارک قرارگیری می‌گیرند و راه‌حلی برای توسعه سریع صنعت فضای بومی ایران هموارتر می‌شود. در حالی که این پرتاب قدمی مهم در افزایش نیرومندی تزریق در مدارهای بالاتر می‌شود.
مهدا و دو محموله ماهواره تحقیقاتی
بامداد روز یکشنبه، ۸ بهمن ماهواره «مهدا» با ماهواره‌بر «سیمرغ» به مدار بیضوی با ارتفاع ۴۵۰ کیلومتری و ارتفاع بیش از ۱۱۰۰ کیلومتری زمین تزریق شد. «مهدا» توسط پژوهشگاه ماهواره فضایی ایران طراحی و ساخته شده است.
رونمایی از ماهواره ناهید ۲
«ناهید ۲» دارای وزنی حدود ۱۲۰ متر و طول عمر بیش از ۲ سال در مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین قرار دارد. این دارای سیستم پیشرانش با قابلیت اتصال جابجایی است و ارتباطات مکالمه را روی باند مایکروویو ارائه می‌کند.
ماموریت های این ماهواره در دو دسته ماموریت های اولیه و ثانویه تعریف شده است. در مأموریت‌های اولیه، توسعه و آزمون فناوری‌های اساسی نیاز به مسیر راهبردی دارد. از جمله آزمون انتقال مداری با استفاده از پیشرانش تکلفه‌های و دستیابی به عمر عملیاتی ۲ سال مؤسسه آزمون موقعیت‌یابی رادیویی مستقل از GPS با قابلیت عملکرد TLE، آزمون اعمال گشتاور وضعیت با استفاده از پیشرانش، ارتباط مخابراتی S&F اندازه‌گیری تشعشعات (دزیمتری) و آزمون ارتباط همزمان تلفنی به عنوان ماموریت ثانویه در دستور کار قرار دارد.
از جمله وسایل این ماهواره می‌توان به فناوری‌های مورد نیاز ماهواره‌های زمینی آهنگ، دانش و انتقال فناوری، تنظیم و کنترل وضعیت و وضعیت ماهواره، توسعه و تثبیت بخشی از فناوری‌های نیاز در سیستم‌های پیشرانش، توان الکتریکی، محموله‌های مخابراتی، OBDH، کنترل حرارتی و … اشاره کرد.
رونمایی از ماهواره طلوع ۳
«طلوع ۳» ماهواره‌ای سنجشی است که سازمان فضایی ایران سفارش ساخت آن را داد که شرکت صنایع مخابراتی ایران (صا ایران) کار ساخت آن را به عهده داشت.
این ماهواره با وزن 150 متر سنگین‌ترین ماهواره ساخته شده در کشور تلقی می‌شود و با دقت تصویربرداری 5 متر سیاه و سفید و 10 متر رنگی در مدار 500 متری زمین قرار می‌گیرد. این ماهواره با بهره‌گیری از زیرسامانه‌های پیشرانش فضای بومی، دارای قابلیت اصلاح و مانور مداری در فضاست.
بیش از ۸۰ درصد تجهیزات و زیرسامانه‌های این ماهواره بومی بوده و با بهره‌گیری از توانمندی‌های شرکت‌های دانش‌بنیان و بخش تخصصی توسعه یافته است. این تمام آزمایش‌های خود را با موفقیت پشت سر گذاشته و آماده کرده است.
ماهواره پارس-1
ماهواره «پارس-۱» همه تست‌های عملکردی و محیطی خود را با موفقیت پشت سر گذاشت و دی ماه سال ۱۳۹۹ تحویل سازمان فضایی ایران شد. این ماهواره یک ماهواره تصویربرداری و اولین گام در طراحی و ساخت ماهواره‌های سنجشی است.
این ماهواره بهمنظور تصویربرداری کاربردی، توسعه بازارهای داده‌های سنجش داخلی و توسعه و آزمایش فناوری‌های پایه‌های ماهواره‌های سنجشی و بخش‌های آنها، طراحی و ساخته شده است.
انتهای پیام