برخورد و ادغام کهکشانها یک پدیده رایج در کیهان است و پژوهشها نشان میدهند که پنج تا ۲۵ درصد از آنها در حال حاضر در حال حاضر هستند.
کهکشان راه شیری با گستره صد هزار سال نوری در فضا، اسرار از جهان هستی ما را در خود نگه میدارد.
فضای یک کهکشان را فضای خالی تشکیل می دهد و فاصله بین هر ستاره از کهکشان پنج سال نوری است.
کهکشان راه شیری که میزبان میلیاردها ستاره و سیاره است، همیشه در حال حرکت است و با سرعت تقریباً ۲۰۹ کیلومتر در حرکت میکند. با توجه به این که بسیار وسیع است و اسرار زیادی در خود دارد، ما را از ریشه و آرایش آن مدام در حال گسترش میداند.
کهکشان چیست؟
کهکشانها از نظر اندازه، شکل و جرم بسیار متفاوت هستند، اما در برخی از اشکال اساسی مانند یک مارپیچ، مارپیچ میلهای، شکل بیضوی و غیره دارند.
تحقیقات با مطالعه دادههای دریافتی از تلسکوپی فضایی گایا(Gaia)(تداخلسنج نجومی جهانی برای اخترفیزیک) متعلق به آژانس فضایی اروپا(ESA) است که مجموعه مجزا از ستارهها در کهکشان راه شیری وجود دارد دریافت میکند.
اما یک سوال بسیار رایج است که اگر ما درون یک کهکشان باشیم، چگونه آن را میدانیم.
کهکشانهای بزرگ در نزدیکی کهکشان راه شیری وجود دارند، اما آندرومدا(Andromeda) که با نامهای Messier31 یا M31 نیز شناخته میشوند، نزدیکترین کهکشان بزرگ به کهکشان راه شیری است.
قبل از رفتن به اعماق کهکشان راه شیری و پرده برداری از رمز و رازهای آن، مفهوم خود را کهکشان بسیار مهم است.
کهکشانهای گروه محلی همگی در حدود پنج میلیون سال نوری از فضای اطراف ما قرار دارند. چیزی که گفته میشود، گروه محلی نه تنها کهکشان راه شیری و آندرومدا بلکه از 50 کوتوله کوچکتر است که میشود.
به عبارت ساده تر، کهکشان راه شیری کهکشانی است که منظومه شمسی در آن قرار دارد. این کهکشان در آسمانی صاف و تاریک و به دور از نوری، به صورت نوار شیری رنگی در پهنه آسمان دیده میشود. این نوار در واقع از میلیاردها ستاره تشکیل شده است که چشم غیرمسلح قادر به تفکیک آنها نیست.
کهکشان راه شیری مستح نیست
علاوه بر این، پژوهشگر دیگری که در مجله «نیچر» (Nature) منتشر شده است، نشان میدهد که این جنبه از راه شیری ممکن است توسط اقماری کهکشانهای اقماری آن را دارند، یعنی ابرهای بزرگ و کوچک ماژلانی ایجاد میشوند که شامل دو کوتوله هستند. میشود به دور کهکشان راه شیری میچرخند.
با این حال، این پایان کار نیست، زیرا کشف شده است که گروه محلی بخشی از یک ابرخوشه غول پیکر از کهکشانها به نام ابرخوشه سنبله(Virgo Supercluster) است که حداقل صد گروه و خوشه کهکشانی و دهانهای حدود ۱۰ برابر قطر گروه محلی دارد.
کهکشانها در سامانههای بزرگ و با اندازه و مرزی مشخص هستند که از ستارهها، ستارگان، مواد تاریک، غبار کیهانی و گرد و غبارهای میانستارهای تشکیل شدهاند و با نیروهای گرانشی گردهم آمدهاند.
گفتنی است که نام «راه شیری» ترجمه لاتین via lactea است که از واژه یونانی galaxias kyklos به معنای «دایره شیری رنگ» گرفته شده است.
در واقع تمام ستارگانی که با چشم غیرمسلح در آسمان زمین میبینیم، بخشی از کهکشان راه شیری هستند.
کهکشانها بر اساس مورفولوژی بصریشان بهعنوان بیضوی، مارپیچی یا نامنظم دستهبندی میشوند.
در دهه ۱۶۰۰، یک ناشناس فرانسوی به نام شارل مسیه (چارلز مسیه) اولین کسی بود که شناسایی و فهرست بندی کرد، اما در آن زمان نمیدانستند که آنها چه هستند.
کهکشانها بر مرکز جرم خود در گردشها هستند. جرم یک کهکشان معمولی به شکل ماده تاریک است و تنها چند درصد از آن جرم به شکل ستارهها و سحابیها قابل مشاهده است. سیاهچالههای کلانجرم یک ویژگی مشترک در مرکز کهکشانها هستند.
دکتر آلستر گان(Alastair Gun) ستاره شناس رادیویی توضیح میدهد که ما را نمیتواند شکل مارپیچی آن را ببینیم، اما سرنخهای کافی برای رسیدن به شکل را در اختیار داریم.یک سوال بسیار رایج است که اگر ما درون یک کهکشان باشیم، چگونه آن را میدانیم.
زمانی که ادوین هابل در سال ۱۹۲۴ اعلام کرد که سحابی مارپیچی آندرومدا در واقع یک کهکشان است، ستارهشناسان معتقد بودند که راه شیری کل جهان را در بر میگیرد.
گفتنی است که خانه ما یعنی کره زمین به عنوان عضوی از منظومه شمسی در یکی از بازوهای مارپیچی کهکشان راه شیری قرار دارد.
این فضاپیما هر یک از استارگان هدف را در حدود بار طی یک دوره پنج ساله به منظور یافتن موقعیت، فاصله و جابهجایی دقیق هر یک از هدفها رصد و دنبال میکند.
مجموعهای از «ستارگان سرختر» تشکیل میشود که گمان میرود در کهکشانی بزرگتر و غنی از فلزات شکل میگیرد. گفتنی است که «فلز» در اصطلاحات نجومی به هر عنصر شیمیایی سنگینتر از هیدروژن یا هلیوم اشاره دارد.
استدلال می να να να داد، که این دوکشان کوتوله ممکن است ماده تاریک را در آن ایجاد کند، و یک موج ایجادکننده که عامل گرانشی آنها را بر دیسک افزایش دهد و پیچ و تاب ایجاد کند.
کهکشان راه شیری را به شکل یک دیسک مسطح نشان میدهند که سادهتر از حد است. دانش از اواسط قرن بیستم میدانستند که راه شیری شبیه به یک تکه چیپس با پیچ و تاب مخصوص به خود است. تحقیقات بعدی نشان داد که این ویژگی تابخوردگی کهکشانی در میان کهکشانهای مارپیچی رایج است.
کهکشان ما از حبابهای کیهانی مرموز تشکیل شده است
مجموعه دیگری حاوی «ستارگان آبیتر» است، ستارههایی که میتوانند از یک کوچکتر و فقیر از فلز بیرون بیایند.
اگر یک بیگانه از کهکشان دیگری از شما بپرسد کجا زندگی میکنیم، چه پاسخی به او میدهیم؟ با خواندن این مقاله ضمن دریافت شناخت مطلوبی از کهکشان راه شیری که ما را در خود جای داده است، میتوان پاسخ آن فرازمینی را به خوبی داد!
شناخت کهکشان ما، کهکشان راه شیری
اکثر کسانی که میلیاردها سال عمر دارند، شناخت سنکش دقیق آنهاست. همچنین یک نکته مهم در مورد آنها که چند سالی بیشتر نمیشود که کشف شده است، هر کدام یک سیاهچاله در مرکز خود دارد.
کوچکترین کهکشانها دارای پهنایی برابر با چند صد سال نوری، شامل نزدیک به صد میلیون ستاره هستند. بزرگترین کهکشانها تا ۳ میلیون سال نوری پهنا دارند و شامل صد تریلیون ستاره هستند.
بازیها به خوبی شناخته میشوند که کشانها در واقعههای کیهانی بزرگ و بزرگتر از سحابیها هستند که از میلیونها و میلیاردها ستارهدار شدهاند و همگی توسط نیروی مرموز گرانش در کنار هم نگه داشته شدهاند.بازیها به خوبی شناخته میشوند کهکشانها در واقعات کیهانی بزرگ و بزرگتر از سحابیها هستند که از میلیونها و میلیاردها ستاره تشکیل شدهاند.
تعداد ستارگان در کهکشان راه شیری است و تعداد ستارگان برای تخمین آن استفاده می شود که شامل تعداد ستارگان در یک کوچک و سپس برون یابی آن یا تخمین جرم کهکشان و سپس تخمین تعداد ستارگان آن برای تشکیل این جرم است.
سرنخ دوم این است که ستارگان کهکشان شیری را با یک حرکت الگوی چرخشی پیروی میکنند، مشابه آنچه در کهکشانهای مارپیچی دیده میشود.
گروه محلی به نام یکی از خوشههای کهکشانی است که کشان راه شیری به همراه آنها کهکشانهای اطرافش در آن واقع شدهاند و تخمین زده میشوند بیش از 54 کهکشانها از جملههای کوتولهای در این گروه وجود دارند.
اکنون بیایید به حقایق جالب توجه در مورد کهکشان راه شیری نگاه کنیم:
مطالعه منتشر شده در دانشگاه آکادمی علوم چین یک میدهد که این حبابها ممکن است از انرژی زیادی آزاد شده از کمان ای*(Sagittarius A*) باشد که ابرسیاهچاله در مرکزی کهکشان راه شیری است، تشکیل میشود.
تا قرن نوزدهم، کهکشانها معمولاً به عنوان سحابیهای مارپیچی شناخته میشوند و برای اولین بار در سال ۱۹۲۳ بود که یک ستارهشناس به نام ادوین هابل (ادوین هابل) متوجه شد که سحابی مارپیچی آندرومدا در واقع یک کهکشان راه شیری تنها یکی از آنها بود. موجود در جهان است.
راه شیری ما یک همجنسخوار است
این مناطق در صورت امکان دادن آب و هوا برای رصد، یک فرصت به فرد برای مشاهده یک رنگ مه آلود و شیری رنگ در سراسر آسمان به شما ارائه می دهند که شبیه یک ابر بزرگ است که نور درخشانی از آن خارج می شود.
مرکز گرانشی گروه محلی کهکشانی در میان کهکشان راه شیری و کهکشان آندرومدا قرار دارد. بزرگترین کهکشانهای این گروه محلی به ترتیب کهکشان آندرومدا، کهکشان راه شیری و کهکشان مثلث (مسیه ۳۳) هستند.
سومین و قانعکنندهترین سرنخ است که در فاصلهای از این ستارهها اندازهگیری میشود، مشخص میشود که آنها به وضوح در امتداد بازوهای یک مارپیچ تبدیل شدهاند.
کهکشان راه شیری نیز محصول ادغامهای گذشته است و میلیاردها سال دیگر کهکشان راه شیری با کهکشان آندرومدا ادغام میشود و در نهایت یک کهکشان بزرگ را تشکیل میدهند.
ابرخوشه سنبله یک ابرخوشه است که گروه محلی در آن جای دارد. گروه محلی به نوبه خود شامل بیش از ۳۰ کهکشان از جمله کهکشان راه شیری و کهکشان زن بر زنجیر است. جرم ابرخوشه سنبله ۱۰ به توان ۱۵ برابر جرم خورشید(۱۰ به توان ۴۶ ضرب در ۲) است که بخش عظیمی از آن را ماده تاریک تشکیل میدهد.
کهکشان راه شیری یک کهکشان مارپیچی غولپیکر و میلهای است، به این معنی است که در قسمتهای بیشتری از آنها مسطح است و بازو میکند که از یک نوار مرکزی استارگان بیرون میآیند.
به گزارش ایسنا، اگر فرصتی برای کمپ زدن شبانه برای مکانی مرتفع با آسمانی صاف و به دور از نورهای مصنوعی داشته باشید، میتوانید راه شیری را با زیبایی خیره کننده ببینید و یکی از بهترین مناظرها را در آسمان شب ببینید.
پاسخها به اینکه کدامکشان راه شیری چند ستاره دارد، بر اساس آنچه که به عنوان یک ستاره متوسط در نظر گرفته شده است، متفاوت است، اما این عدد به طور کلی در حدود ۱۰۰ تا ۴۰۰ میلیارد ستاره است.
حتی در حال حاضر نیز کهکشان راه شیری در حال بیرون کشیدن استارگان از کهکشانهای کروی کوتوله سگ بزرگ(Canis Major Dwarf) و کهکشانهای کروی کوتوله کمان(Sagittarius Dwarf Spheroidal Galaxies) است که به ترتیب نزدیکترین و دومین کهکشان نزدیک به کهکشان راه شیری هستند. پس از آنها ابرهای بزرگ و کوچک ماژلانی هستند. گایا یک تلسکوپ فضایی است که در سال ۲۰۱۳ توسط آژانس فضایی اروپا(ESA) راهاندازی شده و انتظار میرود ماموریت آن تا سال ۲۰۲۵ ادامه داشته باشد. این تلسکوپ فضایی برای اختراع با دقت بیسابقهای از موقعیتها، فاصلهها و حرکتها طراحی شده است و هدف از مأموریت این رسانه فضایی، ایجاد فهرست سه بعدی از حدود یک میلیارد اجراکننده سماوی، استارگان با روشنایی بیش از ۲۰ قدر است.
اولین سرنخ این است که تراکم بالاتر از ستارگان در امتداد یک صفحه وجود دارد که وقتی لبه آن میشود، شکلی شبیه به دیسک را نشان میدهد. این تراکم در صورت فلکی کمان یا قوس (قوس) حتی بیشتر است و راه شیری را شبیه به برآمدگی مرکزی کهکشانهای دیگر میکند.
اهداف گایا نزدیک به یک درصد از جمعیت ستارگان کهکشان راه شیری را دربردارد. علاوه بر این بر ستارگان انتظار میرود گایا تا دهها هزار سیاره فراخورشیدی هماندازه کاربر را فراتر از منظومه شمسی، ۵۰۰ هزار اختروش و دهها هزار سیارک جدید و دنبالهدار در منظومه شمسی را شناسایی کرد.
این یافتهها نشان میدهد که راه شیری هر زمانی شکل گرفته است که به نام گایا-انسلادوس را مصرف کرده است.این یافتهها نشان میدهد که راه شیری هر زمانی شکل گرفته است که به نام گایا-انسلادوس را مصرف کرده است.
ستاره شناسان معتقدند که جهان ما ۱۴ میلیون سال دارد، در حالی که راه شیری حدود ۱۳.۶ میلیارد سال است که این رقم به یکی از قدیمیترین کهکشانهای جهان تبدیل میشود.
تلسکوپ فضایی پرتوی گاما فِرمی (Fermi Gamma-ray Space Telescope) در ژوئن ۲۰۰۸ برای انجام مشاهدات در پرتوی گاما به فضای پرتاب و در سال ۲۰۱۰ به کشف ساختارهای کروی غول پیکر متشکل از گاز و میدان مغناطیسی که از مرکز کهکشان راه شیری خارج شد، منتشر شد. میآمدند و پیش از آن ناشناخته بودند، کمک کردند. این ساختارها ۲۵ هزار سال نوری در بالا و پایین صفحه کهکشان کشیده شده و به آنها «حبابهای فِرمی»( Fermi Bubbles) گفته میشود.
مناطقی که سیارات منظومه شمسی به دور خورشید میچرخند، در نتیجه کهکشانی نیز این دو کهکشان دارای کهکشانهای ماهوارههای زیادی هستند که به دور آنها میچرخند. هم خود این کهکشانها و هم کهکشانهای اقماری هستند بخشی از مجموعهای از کهکشانها به نام «گروه محلی» یا خوشه کهکشانی هستند.
این نوار شیری زنگ در آسمان، همان کهکشان راه شیری است که دارای منظومه خورشیدی از جمله منظومه شمسی خودمان را در خود جای داده است.