اشعه فرابنفش از ستارگان منتشر میشود که با جذب گاز و غبار میدرخشند. دو سال اختراع موسسه علمی تلسکوپ فضایی بررسی حدود 200 ستاره از این قبیل که بزرگترین برنامه رصدی است که با استفاده از هابل انجام می شود. هدف از این بررسی، ایجاد کتابخانههای از دادههای فرابنفش، این استارگان است که ستارهشناسان در آیندهای از آن برای درک ایدهها استفاده میکنند. این بررسی ۹۶ درصد کامل شده است.
ستارهشناسان میخواهند از هابل را بهرهمند کنند که هنوز کاربردی و مفید است به داروهای برسانند. مهندسان تخمین میزنند که این تلسکوپ ۱۶ میلیارد دلاری تا پایان این دهه و شاید تا دهه ۲۰۳۰ به کار خود ادامه دهد و مسابقه را برای به دست آوردن هرچه بیشتر دادههای علمی در سالهای باقیمانده از عمر هابل و بهرهبرداری از همپوشانی عملیاتی آن با جیمز وب بقیه است. ادامه دارد.
اما هنوز میتوانم روی هابل حساب کنم. این تلسکوپ که متعلق به ناسا و آژانس فضایی اروپا است، پس از نزدیک به ۳۳ سال فعالیت بر قدرت، هنوز در حال انجام اکتشافات بزرگ است.
جلتیک میگوید: این عدد برای من شگفتانگیز است. چیزهای زیادی وجود دارد که ما به آنها نگاه نکرده ایم.
در حالی که جیمز وب طول موجهای فروسرخ را میدهد و این ویژگی را تشخیص میدهد، آن را برای رصد کهکشانهای دور ایدهآل میکند، هابل جهان را بیشتر در طول موجهای دیگر، از جمله نور فرابنفش برای انرژی ساطع میشود از عوامل شگفتانگیز مانند ستارههای در حال انفجار، مطالعه می کند. این تلسکوپ همچنین در طول موجهای مرئی واضح است که میتواند تصاویر بیسابقهای از ستارهها، کهکشانها و پدیدههای کیهانی نزدیکتر به زمین را نشان دهد. از آنجایی که هیچ رصدخانهای نمیتواند این فعالیتها را بهطور مستقیم انجام دهد، هابل هنوز هم از رصدیها استفاده میکند و میخواهد بسیاری از آنها برای استفاده از آنها استفاده کنند که از زمانهای قابلقابلیت تلسکوپ استفاده میکنند.
بسیاری از ستارهشناسان در مورد تشخیص طول موجهای فرابنفش هیجان زده هستند. این طولها را نمیتوان به خوبی از روی زمین مطالعه کرد زیرا زمین بیشتر این نور را فیلتر میکند. ناسا تا دهه ۲۰۴۰ قصد تلسکوپ فرابنفش قدرتمند دیگری در فضا داشته باشد. براون میگوید: در این میان، هابل فقط نقشآفرین عظیمی از اخترفیزیک است.
سیستمهای پایههایی که تلسکوپ را میدارند مانند پنلهای خورشیدی و باتریهایی هستند که به آن نیرو میبخشند و ژیروسکوپهایی را میسازند که بهمنظور آنها در حال تعیین میکنند در حال کار اما قدیمی هستند. گاهی اوقات، برخی سیستمها بدون هشدار قبلی خراب میشوند. برای مثال در سال ۲۰۲۱ رایانه محموله هابل به مدت یک ماه خاموش شد. مهندسان در نهایت میتوانند دوباره آن را راهاندازی کنند، مطمئناً با انجام کار یک سیستم یکبان. آنها نسخههای دیگر در جستجو هستند تا سیستمهای اولیه را مجدداً راهاندازی کنند تا در صورت شکست پشتیبان، هابل از آن استفاده کند.
اخترشناسان همچنین در حال آموزش ترفندهای جدید به هابل هستند. اپراتورها به تازگی استفاده از یکی از ابزارهای آن یعنی دوربین پیشرفته کاوش را برای ترکیب اطلاعات در مورد طبیعت و قطبش نور از اجرام آسمانی را بررسی کرده اند که بینش از ماهیت اجرام آسمانی ارائه میکند.
به طور دقیق مشخص نیست که چه مدت از عمر هابل باقی مانده است. جیم جلتیک (Jim Jeletic)، مدیر برنامه هابل در مرکز گادرد میگوید: اگر از شما بپرسید که خودروی شما چه خراب میشود، هیچ ایدهای نمیخواهید داشته باشید و این چیزی شبیه دنیای دنیایی است که ما در آن زندگی میکنیم.
اما اگر خورشید به فعالیت خود در سال 2025 پیش بینی شود، طوفان های خورشیدی می توانند مرگ هابل را تسریع کنند. بنابراین ناسا و شرکت هوافضای اسپیسایکس، در حال حاضر این موضوع را مطالعه کردند که آیا میتوان یک کپسول اسپیسایکس را به هابل متصل کنند و آن را به مداری بالاتر ببرند یا خیر. این کار به ناسا زمان بیشتری می دهد تا در پایان کار تلسکوپ، با هدایت آن به سمت اقیانوس، به زندگی آن پایان می دهد.
این رصدخانههای 33 ساله ناسا هنوز کارهای علمی زیادی برای انجام دادن دارد و ستارهشناسان میخواهند عمر آن را افزایش دهند.
هابل تا چه زمانی زنده است؟
هابل که در سال ۱۹۹۰ توسط فضانوردان شاتل فضای دیسکاوری به فضا پرتاب شد، در طول سالها به ارتقاء نیاز داشت. جهان بین سالهای ۱۹۹۳ تا ۲۰۰۹ پنج بار از آن بازدید کردند. نخست آنها برای رفع نقص در آینهای که باعث تاری دید آنها به سمت هابل رفتند و سپس ابزارهای علمی آن را بهبود بخشیدند. وایزمن میگوید: این کارها را مانند یک رصدخانه جدید حفظ کرده است.
علاوه بر این هابل هنگام مطالعه پدیدههای «گذرا»، مانند ستارگان در انفجارهای حال حاضر، که بدون هشدار قبلی در آسمان شب ظاهر میشوند و قبل از محو شدن نیاز به مطالعه دارند، قدرتنمایی میکنند. در طی بررسی فعلی و برنامه ریزی شده، بسیاری از این پدیده ها شناسایی می شوند و به طور مشخص به فرد می رسد برای مشاهده جزئیات این پدیده ها در طول های فرابنفش یا مرئی به محض کشف، کارآمد است. اپراتورهای ماموریتهای هابل «پنجشنبههای حتی پذیرنده» را در برنامه هابل معرفی کردهاند. یک پنجشنبه در هر ماه به برنامهریزی مشاهدات لحظه آخری اختصاص دارد.
جنیفر وایزمن (جنیفر وایزمن)، اخترفیزیکدان مرکز پرواز فضای گادرد ناسا در گرینبلت، مریلند و دانشآموز ارشد پروژه هابل، میگوید: قدرتی که هر دوی این رصدخانهها را به ما میدهد، ما را برای درک همه حوزههای اختراع فیزیک به افزایش میدهد. اکنون زمان آن است که از این امکانات، نهایت استفاده را ببریم.
ناسا شاتل فضایی را در سال ۲۰۱۱ بازنشسته کرد و اکنون هیچ برنامهای برای سرویس دهی مجدد به این تلسکوپ وجود ندارد.
در این بین، کارهای زیادی برای انجام دادن وجود دارد. در طول عمر خود بیش از 1.5 میلیون رصد انجام شده است، اما به کمتر از یک دهم درصد آسمان نگاه کرده است.
اپراتورها همچنین به دنبال راههای هوشمندانهتری برای کارگیری این تلسکوپ برای افزایش طول عمر هستند. به عنوان مثال، مهندسان نحوه ارتباط هابل با ماهوارهها را برای انتقال دادهها به زمین تغییر دادهاند. آنها به جای استفاده از فرستندههای روی تلسکوپ در ارتباطهای کوتاه، دادههای بیشتری را قبل از ارسال جمعآوری و سپس مجموعهای از آنها را به یکباره ارسال میکنند. روشن و خاموش کردن کمتر فرستندهها عمر آنها را افزایش میدهد.
بیشتر در سالهای آینده برای هماهنگ کردن رصدهای هابل و جیمز وب برای ارائه تصویر کاملتری از پدیدههای کیهانی خواهد بود. به عنوان، ممکن است از هابل برای رصد کهکشانهایی شبیه به کهانکشانهایی باشد که توسط جیمز وب در کیهان دور رصد شده است، استفاده میشود تا یک جدول زمانی به عنوان مثال ایجاد شود. این دو حتی ممکن است به مطالعه مشترک جو سیارات فراخورشیدی بپردازند که هابل میراثی در کاوش آنها دارد.
تام براون(تام براون)، رئیس دفتر ماموریت هابل در موسسه علمی تلسکوپ فضایی(STScI) در بالتیمور، مریلند، میگوید: مردم میپرسند، آیا اکنون هابل بیفایده است؟ اینطور نیست، زیرا هابل قابلیت های منحصر به فرد دارد.
انتهای پیام
سوال دیگری در مورد هابل این است که این تلسکوپ تا چه زمانی میتواند زمین را به اندازه کافی از جوی دور نگه دارد که آن را پایین میکشد و در نهایت میکند در امان باشد. در گذشته، این تلسکوپ تا ارتفاع ۶۱۵ کیلومتری از سطح سیاره ما فاصله داشت. در حال حاضر در فاصله ۵۳۵ کیلومتری قرار دارد که انتظار میرود تا اواسط دهه ۲۰۳۰ در همین ارتفاع باقی مانده است.
جلتیک میگوید: ما معتقدیم که میتوانیم اکتشافات و مشاهدات علمی محدود به فرد و بزرگ هابل را تا پایان این دهه و حتی در دهههای بعد ادامه دهیم.
بث بیلر (Beth Biller)، اخترشناس دانشگاه ادینبورگ در بریتانیا، که ریاست کمیتهای را به نمایندگی از تحقیقاتی که از هابل استفاده میکنند، بر روی آن انجام میدهند، میگوید: هنوز هزاران فعالیت علمی باید با هابل انجام شود.
به گزارش ایسنا و به نقل از نیچر، زمانی که تلسکوپ فضای جیمز وب در سال گذشته عملیات خود را آغاز کرد، مقایسهای این دو تلسکوپ آغاز شد. اخترشناسان و سایر افراد تصاویر مشابه ثبت شده از این دو تلسکوپی را در کنار هم قرار میدادند و اشاره میکنند که تصاویر جیمز وب چقدر واضحتر و دقیقتر هستند.
تنها بازیکن در شهر