تلسکوپ فضایی اقلیدس(Euclid) که آژانس فضایی اروپا(ESA) در حال توسعه آن است، قرار است به مدت شش سال به دور خورشید بچرخد و تصاویری برای ایجاد یک نقشه سهبعدی از کیهان ثبت کند. انتظار میرود این تلسکوپ در سال ۲۰۲۳ به فضا پرتاب شود. ماموریت تصویربرداری و بررسی سنجی اشعهایکس آژانس هوافضای ژاپن نیز همین شرایط را دارد. این ماهواره که در مدار زمین قرار می گیرد، تشعشعات پرتوهای ایکس ستارگان و کهکشان های دور را تشخیص می دهد.
توافق بر سر ایجاد یک صندوق خسارات در جریان بیست و هفتمین کنفرانس تغییرات آب و هوایی سازمان ملل متحد(COP27) در شرم الشیخ مصر که ماه گذشته برگزار شد، گام مهمی به سوی عدالت اقلیمی بود. بر اساس این توافق، ثروتمندی که در طول تاریخ انتشار گازهای گلخانهای بسیاری بوده است، باید به فقیرتر باشد که عمده تغییرات آب و هوایی را متحمل میشود، غرامت پرداخت مالی انجام میدهد. جزئیات این توافق هنوز باید بررسی شود. انتظار میرود یک «کمیته انتقالی» پیش از پایان ماه مارس برای ارائه توصیههایی در مورد نحوه تنظیم این بودجه ایجاد شود که در نوامبر سال آینده نتایج آن در کنفرانس تغییرات آب و سازمانهای هوایی در دبی به نمایندگانی از سراسر جهان ارائه شود.
نقشههای راههای تحقیق و توسعه برای هر عامل بیماری به مشخص شدن شکافهای دانش کمک میکند، اولویتهای تحقیقاتی را تعیین میکند و توسعه واکسنها، درمانها و آزمایشهای تشخیصی را میکند.
سایر بررسی ها در حال بررسی امکان تحویل واکسن کوید-19 با استفاده از اسپری های بینی سریع هستند. این اسپریها روی حیواناتی که انجام شدهاند، اما آزمایشهای انسانی میتوانند زمانبر باشند.
داروی دیگری برای آلزایمر نیز به نام «blarcamesine» که توسط شرکت «Anavex Life Sciences» در شهر نیویورک ساخته شده راه خود را با انجام آزمایشهای بالینی ادامه خواهد داد. این داروی داروی را فعال میکند که نورونها را حفظ میکند و آنها را در ارتباط با یکدیگر بهبود میبخشد.
به گزارش ایسنا و به نقل از نیچر، تنها چند روز تا آغاز سال ۲۰۲۳ میلادی باقی مانده است. در ادامه نگاهی به رویدادهایی مهم علمی میاندازند که سال آینده بهصورت میپیوندند.
در اوایل ماه ژانویه سال 2023، تنظیمکنندههای ایالات متحده آمریکا اعلام میکنند که آیا دارویی که سرعت زوال شناختی را در یک کارآزمایی بالینی قوی کاهش داده است، میتواند در بیماران مبتلا به بیماری آلزایمر قرار گیرد یا خیر. داروی «lecanemab» که توسط شرکت داروسازی «Eisai» و شرکت بیوتکنولوژی «Biogen» ساخته شده است، یک ضد بادی مونوکلونال است که آمیلود را که در مغز تجمع مییابد، از بین میبرد. کارآزمایی بالینی آن متشکل از ۱۷۹۵ نفر مبتلا به آلزایمر در مراحل اولیه بوده و نشان می دهد که این دارو در مقایسه با دارونما تا ۲۷ درصد زوال عقل را کاهش داده است.
انتظار میرود سازمان بهداشت جهانی فهرستی از عوامل بیماری ایجاد کند که اولویتها را منتشر کنند. حدود 300 دانشمند شواهد موجود در بیش از 200 خانواده ویروسی و باکتریایی را برای شناسایی عوامل بیماریزایی که بالقوه میتوانند باعث بیماری در آینده شوند، خواهند شد.
ضرر و زیان
تمامی تصاویر تلسکوپ فضایی جیمز وب را اینجا ببینید
رصدخانهای Vera C. Rubin در شیلی قرار است در ماه ژوئیه سال ۲۰۲۳ رصدهای خود را آغاز کند. این تلسکوپ دارای طراحی ویژهای با سه آینه یک و دوربین دارای بیش از سه میلیون پیکسل، قادر خواهد بود کل آسمان جنوب را در سه شب اسکن کند.
داروهای آلزایمر
و در ماه آوریل، آژانس فضایی اروپا ماموریت کاوش قمرهای یخی مشتریگر به نام «JUICE» را با هدف مطالعه محیط این سیاره گازی غول پیکر و سه قمر آن آغاز خواهد کرد.
یکی دیگر از رویدادهایی که چشم انتظار آن هستیم، افتتاح منبع پراش اروپا(European Spallation Source ) در نزدیکی لوند، سوئد است. این پروژه پاناروپایی از قویترین پروتون خطابی استفاده میکند تا پرتوهای نوترونی شدیدی برای مطالعه ساختار مواد تولید کند.
پس از توزیع موفقیتآمیز واکسنهای آرانای پیامرسان(mRNA) در طول همهگیری کوید-۱۹، تعداد زیادی از این واکسنها در حال توسعه هستند. انتظار میرود که شرکت بیوانتک (BioNTech) در ماینتس (Mainz) آلمان، آزمایشهای اولیه بر انسان را برای واکسنهایی علیه مالاریا، سل و تبخال تناسلی در هفتههای آینده آغاز کرد. بیوانتک نیز با شرکت فایزر(Pfizer) در شهر نیویورک، برای آزمایش یک واکسن بر آرانای پیامرسان برای کاهش نرخ همکاری میکند. شرکت مدرن در کمبریج، ماساچوست نیز واکسنهایی برای ویروسهای سازنده تبخال تناسلی و زونا میسازد.
در ماه نوامبر، بیوانتک و فایزر آزمایش فاز اول خود را بر روی واکسنی که برای محافظت در برابر کوید-19 و آنفلوانزا ساخته شد، آغاز کردند. این واکسن ترکیبی حاوی رشتههای آرانای پیامرسان است که راهاندازی ارتباط سارس-کوو-۲(SARS-CoV-2)، سویههای BA.4/BA.5 امیکرون و چهار سویه آنفلوانزا را کد میکند.
نسل جدید واکسنها
لیست عوامل بیماریزای تحت نظر
فرود روی ماه، واکسنهای مبتنی بر آرانهای پیامرسان و سرمایهگذاری بر آب و هوا از جمله رویدادهایی هستند که تحقیقات سال آینده را شکل خواهند داد.
درست زمانی که کپسول اوریون بدون سرنشین ناسا در روز ۱۱ دسامبر به زمین برگشت، سه ماموریت دیگر به سمت ماه پرتاب شدند: مریخ نورد رشید امارات متحده عربی، چراغ قوه قمری ناسا و ماموریت هاکوتو-آر(HAKUTO-R) ژاپنی. این ماموریت فرودی نرم روی ماه خواهد داشت. در ماه آوریل سومین ماموریت اکتشافی ماه توسط سازمان تحقیقات فضایی هند با نام چاندرایان-3 صورت میگیرد. این ماموریت اواسط سال ۲۰۲۳ در نزدیکی قطب جنوبی ماه فرود خواهد آمد. سال آینده نیز اولین سفر غیرنظامی به ماه را شاهد بود که طی آن ۱۱ نفر یک پرواز فضایی ویژه شش روزه با موشک استارشیپ شرکت اسپیس ایکس خواهد داشت.
درمان با فناوری ژن کریسپر
سال آینده امکان پذیر است. در سال جاری آزمایشهای بالینی درمان بتا تالاسمی و سلولهای داسی شکل که دو بیماری خونی ژنتیکی با استفاده از سیستم «CRISPR–Cas9» موفقیتآمیز بوده است. این درمانها توسط شرکتهایی در بوستون و کمبریج در حال توسعه هستند. این کار با جمعآوری سلولهای بنیادی خود فرد و استفاده از فناوری «CRISPR-Cas9» برای ویرایش ژن معیوب، و در تزریق نهایی سلولها به فرد، انجام میشود. انتظار میرود که در ماه مارس از این روش برای بیماران مبتلا به بتا تالاسمی یا بیماری سلول داسی شکل به سازمان غذا و داروی ایالات متحده آمریکا استفاده میکند.
علاوه بر این، بزرگترین تلسکوپ قابل هدایت جهان یعنی تلسکوپ رادیویی چیتای سین کیانگ(QTT) در چین روشن خواهد شد. دیش ۱۱۰ متری چیتای سین کیانگ آن را قادر میسازد تا ۷۵ درصد از ستارگان آسمان را در هر لحظه رصد کند.
رصدخانه نوترینوهای زیرزمینی جیانگمن در جنوب چین نیز با استفاده از یک سازهای که در عمق ۷۰۰ متری زیر زمین نگهداری میشود، به اندازهگیری دقیق زیراتهای زیراتمی خنثیهای الکتریکی میپردازد و جستجو برای تولید فراتر از مدلهای استاندارد را آغاز خواهد کرد.
فراتر از مدلهای استاندارد
فیزیک دانان از اولین نتایج آزمایش Muon g — ۲ در آوریل امسال رونمایی کردند و انتظار میرود نتایج دقیقتری را در سال ۲۰۲۳ منتشر کنند. این آزمایش نحوه رفتار ذراتی موسوم به میونها را در میدانهای مغناطیسی بررسی می کند و آزمایشی از مدل استاندارد فیزیک ذرات ارائه می کند.
اولین مرکز ذخیرهسازیسازیهای هستهای جهان قرار است سال آینده در اولکیلوئوتو(Olkiluoto)، جزیرهای در سواحل جنوب غربی فنلاند شروع به کار کند. دولت فنلاند ساخت مخزنی در اعماق زمین را در سال ۲۰۱۵ به منظور استفاده از ایمن سوخت هستهای مصرف شده مصرف کرد. حداکثر 6500 تن اورانیوم رادیواکتیو در قوطیهای مسی بستهبندی میشوند و با خاک رس پوشیده شده و در داخل تونلهای ساخته شده از سنگ گرانیتی در عمق 400 متری زمین دفن میشوند. مواد هستهای تا چند صد هزار سال در آنجا باقی میمانند تا در نهایت سطح تشعشعات آنها بیضرر شود.
اولین تصاویر تلسکوپ فضایی جیمز وب(JWST) جهانیان را شگفتزده کرد. برخی از یافتههای وب در مورد کیهان اولیه امسال منتشر شدند و ستارهشناسان نتایج بعدی را در سالهای پیش رو و اکتشافات این فضاهای فضایی در مورد توسعه کهکشانها را با ما به اشتراک خواهند گذاشت.